Dr. Aslı MAKARACI BAŞAK Taşınır rehni sözleşmesi kanunda düzenlenmemiş kendine özgü yapısı olan bir sözleşme olup, borçlar hukuku, eşya hukuku ve icra iflas hukuku başta olmak üzere farklı alanlarda çeşitli tartışmaları barındırmaktadır. Başta sadece bir sözleşme türünü incelemek için yola çıkılmış olmasına rağmen, farklı alanlardaki tartışmalar da incelenmiştir. - Taşınır Rehni Sözleşmesinin Tanımı, Tarafları, Unsurları, Hukuki Niteliği, Uygulanacak Hükümler ve Geçerlilik Şartları - Rehin Sözleşmesinde Sık Olarak Rastlanan Sözleşme Koşulları - Taşınır Rehni Sözleşmesinin Hükümleri ve Sona Ermesi İçindekiler Önsöz VII İçindekiler XI Kısaltmalar XIX Giriş 1 Birinci Bölüm Taşınır Rehni Sözleşmesinin Tanımı, Tarafları, unsurları, hukuki Niteliği, uygulanacak hükümler ve geçerlilik şartları I Taşınır Rehni Sözleşmesinin Tanımı ve Tarafları 11 A Taşınır Rehni Sözleşmesinin Tanımı 12 B Taşınır Rehni Sözleşmesinin Tarafları 13 1 Rehin Veren 14 a Rehin Verenin Birden Çok Kişi Olması 15 aa Paylı Mülkiyet veya Hak Sahipliği Halinde 15 bb Elbirliği Mülkiyeti veya Hak Sahipliği Halinde 18 cc Rehin Veren Eser Sahibinin Birden Fazla Kişi Olması 18 b Rehin Verenin Borçlu Dışında Üçüncü Kişi Olması 21XII 2 Rehinli Alacaklı 24 II Taşınır Rehni Sözleşmesinin Objektif Esaslı Unsurları 26 A Rehin Tesis Etme Borcu Altına Girme Hususunda Tarafların Anlaşmış Olmaları 27 B Rehin Konusunun Belirli ya da Belirlenebilir Olması 30 1 Rehin Konusunun Taşınır Eşya veya Hak Olması 31 a Rehin Konusunun Devredilebilir Bir Taşınır Eşya Olması 31 aa Rehin Konusunun Taşınır Eşya Olması 31 aaa İnsan Vücudu 32 bbb Doğal Güçler 33 ccc Uçaklar ve Gemiler 34 ddd Hayvanlar ve Motorlu Taşıtlar 35 eee Para 36 fff Tapuya Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar 36 ggg Henüz Mevcut Olmayan Taşınırlar 37 hhh Bütünleyici Parça 39 iii Eklenti 39 bb Üzerinde Rehin Tesis Edilecek Taşınırın Parasal Değerinin Olması 40 cc Taşınırın Devredilebilir Olması 41 b Rehin Konusunun Devredilebilen Bir Hak Olması 44 aa Rehne Konu Olabilecek Haklar 44 aaa Rehin Verenin Rehinli Alacaklıdan Sahip Olduğu Alacak Hakkı 45 bbb Sınırlı Ayni Haklar 46 ccc Mülkiyeti Saklı Tutma Kaydından Doğan Hak 47 ddd Kıymetli Evraka Bağlanmamış Şirket Payları 47 eee Sigorta Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacak 49 fff Paylı Mülkiyette Payın Rehni veya Elbirliği Mülkiyetinde Tasfiye Payının Rehni 50 ggg Plaka ve Minibüs Hattı Rehni53 hhh Henüz Doğmamış Hak ve Alacaklar 54 iii Hakkın Kısmen Rehni 57 jjj Ekonomik Avantajlar 57XIII kkk Fikri ve Sınai Haklar 59 bb Rehin Konusu Hakların Parasal Değerinin Olması 66 cc Rehne Konu Hakların Devredilebilir Nitelikte Olması66 2 Taşınır Eşya veya Hakkın Belirli ya da Belirlenebilir Olması 72 3 Taşınır Eşya veya Hak Üzerinde Rehin Tesisinin Yasaklanmamış Olması 77 C Teminat Altına Alınan Alacağın Belirli ya da Belirlenebilir Olması 80 1 Teminat Altına Alınan Alacak 80 2 Alacağın Belirli ya da Belirlenebilir Olması İlkesi 92 III Taşınır Rehni Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Sözleşmeye Uygulanacak Hükümler 107 A Taşınır Rehni Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 107 1 İsimsiz Sözleşme Olması 107 2 Borçlandırıcı İşlem Olması 109 3 Tek Tarafa Borç Yükleyen Sözleşme Olması 112 4 Ani Edimli Borç İlişkisi Olması 119 5 Bağımsız Sözleşme Olması119 B Taşınır Rehni Sözleşmesine Uygulanacak Hükümler 124 IV Taşınır Rehni Sözleşmesinin Türleri: Özel Rehin Sözleşmesi ve Genel Rehin Sözleşmesi127 V Taşınır Rehni Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları 129 A Tarafların Fiil Ehliyeti 137 1 Rehin Verenin Fiil Ehliyeti 137 a Rehin Veren Gerçek Kişinin Fiil Ehliyeti 137 aa Rehin Verenin Tam Ehliyetli Olması 137 bb Rehin Verenin Tam Ehliyetsiz Olması 138 cc Rehin Verenin Sınırlı Ehliyetsiz Olması 141 dd Rehin Verenin Sınırlı Ehliyetli Olması 144 b Rehin Veren Tüzel Kişinin Fiil Ehliyeti 145XIV 2 Rehinli Alacaklının Fiil Ehliyeti148 B Taşınır Rehni Sözleşmesinin Şekli ve Şekle Aykırılık 148 1 Taşınır Rehni Sözleşmesinin Şekli 149 a Genel Olarak 149 b Ölüme Bağlı Hukuki İşlemde Yer Alan Rehin Tesisine İlişkin Hükmün Şekli 155 c Fikri ve Sınai Hakların Rehnini Konu Alan Sözleşmesinin Şekli155 d Taşınmaz Olarak Ayrı Sayfaya Kaydedilmemiş Bağımsız Nitelikteki İrtifak Hakkı Üzerinde Rehin Tesisini Konu Alan Sözleşmenin Şekli 157 e Kayden İzlenen Sermaye Piyasası Araçlarının Rehni 158 2 Şekle Aykırılığın Sonucu 159 C Rehin Sözleşmesi ve Genel İşlem Koşulları 159 1 Yürürlük Denetimi 160 2 İçerik Denetimi 165 3 Yorum Denetimi 172 İkinci Bölüm Rehin sözleşmesinde sık olarak rastlanan sözleşme koşulları I Genel Olarak 175 II Taşınır Rehni Sözleşmesinde Yer Alan Sözleşmenin İfasına ve Geçerliliğine İlişkin Hükümler 182 A İfa Yeri ve Zamanına İlişkin Sözleşmede Yer Alan Hükümler 183 1 İfa Yerine İlişkin Sözleşme Hükümleri 183 2 İfa Zamanına İlişkin Sözleşme Hükümleri 183 B Zilyetliğin Devrine İlişkin Sözleşme Hükümleri 184 C Rehin Tesis Etme Borcunun Şarta Bağlı Olması 185XV D Alacak Üzerinde Rehinde Borçlunun İhbarına İlişkin Hükümler 186 III Rehin Hakkına İlişkin Sözleşme Hükümleri 187 A Rehin Hakkının Sırasına İlişkin Sözleşme Hükümleri 187 B Rehin Hakkının Süreye Bağlanması 190 C Rehin Hakkının Devrinin Yasaklanması 191 D Rehin Hakkının Şarta Bağlanması 192 IV Teminat Altına Alınan Alacağa ve Rehin Konusuna İlişkin Sözleşme Hükümleri 193 A Teminat Altına Alınan Alacağa İlişkin Sözleşme Hükümleri 193 1 Rehinle Teminat Alınan Alacağın Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Hükümler 193 2 Rehinle Teminat Altına Alınan Alacağın Devrinin Yasaklanması 199 3 Teminat Altına Alınan Borcun Dış Üstlenilmesine İzin Verileceğinin Kararlaştırılması 200 B Rehin Konusuna İlişkin Sözleşme Hükümleri203 1 Rehin Konusunun Kapsamına İlişkin Hükümler 203 a Rehin Konusunun Taşınır Eşya Olması Halinde 203 b Rehin Konusunun Hak Olması Halinde 207 c Rehin Konusunun Yerine Geçen Değerler 209 aa Sigorta Bedeli ve Ceza Koşulu 209 bb Rehin Konusunun Değiştirilmesi 213 2 Rehin Konusunun Varlığı ve Niteliklerine İlişkin Sözleşme Hükümleri 216 V Rehin ile Sağlanan Teminata İlişkin Sözleşme Hükümleri 219 A Rehin Konusunun Değerinin Düşmesi ve Ek Teminata İlişkin Sözleşme Hükümleri 219 B Teminatın Azaltılmasına İlişkin Sözleşme Hükümleri226 C Muacceliyet Kaydı 227XVI VI Rehin Verenin ve Rehinli Alacaklının Rehin Konusu Üzerinde Sahip Olduğu Haklara ve Borçlara İlişkin Hükümler 228 A Rehin Verenin Rehin Konusu Üzerinde Sahip Olduğu Haklara İlişkin Hükümler 228 1 Rehin Verenin Rehin Konusu Üzerinde Tasarruf Etmesinin Yasaklanması 228 2 Rehin Verenin Taşınıra Ulaşımı 232 B Rehinli Alacaklının Rehin Konusu Üzerinde Sahip Olduğu Haklara ve Borçlarına İlişkin Hükümler 233 1 Rehin Konusu Malı Kullanma ve Ürünlerinden Yararlanma Hakkına İlişkin Düzenlemeler 233 2 Rehinli Alacaklının Rehin Konusunu Saklama ve Onun Bakımına İlişkin Borçları ile İlgili Düzenlemeler 238 a Rehin Konusunun Saklanması ve Bakımına İlişkin Kural 238 b Rehin Konusunun Bakım ve Korunmasının Üçüncü Kişiye Bırakılması 241 c Rehin Konusunun Bakım ve Korunmasına İlişkin Sorumsuzluk Anlaşmaları 243 d Rehin Konusunun Bakım ve Korunmasının Rehin Verene Bırakılması 245 3 Rehin Konusu Alacak veya Hakkın Yönetimi 246 4 Rehin Konusunun Mülkiyetinin Rehinli Alacaklıya Devri 250 5 Rehinli Alacaklıya Rehin Konusu Üzerinde Tasarruf Etme Hakkı Tanınması 256 a Genel Olarak 256 b Alt RehinTesisi 260 VII Rehnin Paraya Çevrilmesine İlişkin Sözleşmeye Koyulan Hükümler 262 A Önce Rehne Başvurma Kuralından Feragat 262 B Alacaklının Rehne İkinci Derecede Başvuracağının Kararlaştırılması 269XVII C Sadece Rehne Başvurulabileceği Şartı272 D Lex Commissoria Yasağı 272 1 Lex Commissoria Kavramı ve Yasağın Gerekçesi 272 2 Lex Commissoria Yasağının Tanımı ve Unsurları 275 3 Lex Commissoria Yasağı Kapsamında Olabilecek İşlemler 283 E Özel Yoldan Paraya Çevirme 287 1 Özel Yoldan Paraya Çevirmeyi Kabul Etmeyen Görüş 292 2 Özel Yoldan Paraya Çevirmeyi Kabul Eden Görüş 293 3 Alacağın Tahsili Yetkisinin Verilmesi 302 F Alacak Muaccel Olmadan Rehnin Paraya Çevrilmesi 305 G Paraya Çevirme Sırasının Belirlenmesi306 VIII Yetkili Mahkeme, Tahkim Kaydı ve İspat Yükümüne İlişkin Hükümler 307 A Yetki Sözleşmesi 307 B Tahkim Kaydı 310 C İspata İlişkin Düzenlemeler 310 Üçüncü Bölüm Taşınır rehni sözleşmesinin hükümleri ve sona ermesi I Taşınır Rehni Sözleşmesinden Doğan Borçlar 313 A Rehin Verenin Rehin Tesis Etme Borcu 313 1 Rehin Verenin Tasarruf Yetkisi 316 a Genel Olarak 316 b Malikin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlandığı Haller 321 aa Aile hukukundan kaynaklanan kısıtlamalar 321 bb Önmirasçının durumu 322 cc Mülkiyeti saklı tutma koşulu ile satım 322 dd Rücu kaydıyla bağışlama 322 ee Haciz, iflas, konkordato hali 322XVIII 2 Taşınır Rehni Tesis Etme Borcunun İfası324 a Zilyetliğin Devri Suretiyle Rehin Hakkının Tesisi 325 aa Ayni Sözleşme 326 bb Zilyetliğin Devri 329 aaa Dolaysız Zilyetliğin Tesisi ile Rehin Hakkının Tesisi 333 bbb Dolaylı Zilyetliğin Tesisi ile Rehin Hakkının Tesisi 341 b Tescil ile Rehin Hakkının Tesisi 350 aa Hayvan Rehni 353 bb Sicile Tescili Zorunlu Eşya Üzerinde Rehin Hakkı 355 c Sözleşme ile Rehin Hakkının Tesisi 360 aa Alacak Rehni 360 bb Kaydi Sermaye Piyasası Araçlarının Rehni 364 cc Sınai ve Fikri Hakların Rehni 366 dd Art Rehin Tesisi 368 d Teslim Şartlı Menkul Rehninin Eleştirisi 369 e Taşınır Rehni Tesis Etme Borcuna Aykırılık 383 B Rehin Verenin Ayıba Karşı Tekeffül Borcu 387 II Taşınır Rehni Sözleşmesinin Sona Ermesi 390 A Taşınır Rehni Sözleşmesinin Sona Erme Sebepleri 390 1 Genel Olarak 390 2 Rehin Hakkının Sona Ermesi Halinde 391 a Zilyetliğin Sona Ermesi 397 aa Zilyetliğin Kesin Kaybı 397 bb Zilyetliğin Geçici Kaybı 400 b Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi 403 B Taşınır Rehni Sözleşmesinin Sona Ermesinin Sonuçları 405 Ürünün baskısı görseldeki ile farklılık gösterebilir. Daha az göster