Rubaiyat-ı Ömer Hayam Ömer Hayam’ın hayatına ait ve muhakak olarak bilinen şudur ki, Melik Şah tarafından 1074 yılında diğer yedi rasat ile beraber "Takvim-i Celali"yi tanzim etmekle görevlendirilmiştir. Bağdat Rasathanesi Müdürlüğüne de getirilen Ömer Hayam orada "Ziyc-i Melik Şah" denilen rasat cetvelinin de mucidi olarak tarihteki yerini almıştır. Eserleri arasında İbni Sina’nın Temcit (Yücelme) adlı eserinin yorum ve tercümesi de bulunmaktadır. Zamanında bir ilim adamı olarak ün kazanan Ömer Hayam’ın edebiyat tarihindeki yerini sağlayan ve sonraki yüzyılarda da Doğu İslam Dünyasının en büyük şairlerinden smoke olarak anılmasına yol açan eseri "Rubaiyat"tır. Ömer Hayam İran ve Doğu Edebiyatında Rubai (Dörtlük) türünün kurucusu sayılır. Hemen her rubaisinde şarap konusu işlendiğinden Ömer Hayam hep eleştiri oklarının hedefi olmuştur. Dinsizlikle suçlanmıştır. Ancak, bu büyük âlim ve sanatkâra dinsiz suçlamasında bulunmak hatadır. İnsan ruhuna öyle kolay kolay nüfuz edilemez. Birisine dinsiz suçlamasında bulunmak çok tehlikeli bir iştir. Buna ancak çok dar düşünceli olanlar, cahilikleri sebebiyle cesaret edebilirler. Özelikle Ömer Hayam gibi bir ilim adamına, bir şaire, bir düşün adamına bu yolda suçlamalar yapılmamalıdır. Şir insanın deşarj olmasıdır. Bu nedenle şirine bakarak bir şairin yargılanması ve hakında kesin bir hüküm verilmesi haksızlıktır. Kaldı ki şarap, Ömer Hayam için bir sembol niteliği taşımaktadır.