Osmanlı Tarihinde Efsaneler Ve Gerçekler - Halil İnalcık Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler, Ankara Üniversitesi DTCF'nin ilk öğrencilerinden olan saygıdeğer Prof. Dr. Halil İnalcık tarafından kaleme alınmıştır. Halil İnalcık'ın son çalışması olarak bilinen eser, Osmanlı tarihinde yer alan efsaneler ve gerçekler zeminine oturtulmuş bir kapsamla ilerlemiştir. Sayısız makaleye imza atan, çalışmalarına pek çok atıfta bulunulan ve Harvard Üniversitesi başta olmak üzere dünya çapında pek çok saygın üniversitede ilgi gören Halil İnalcık'ın bu eserdeki güçlü anlatımı dikat uyandırmaktadır. Türk kültüründe tarih, yazıcılıktan ziyade anlatıcılık ekseninde süregelmiştir. Bu sebepten olsa gerek, destanlar, efsaneler, masalar, rivayetler ve hikâyeler Türk kültüründe kendine geniş yer bulmuştur. Tüm bunların yazılı ortama aktarılması ise cidi bir kaynak ihtiyacını doğurmuştur. Bu kaynak gereksinimini özenle karşılayan incelikli bir çalışma olan Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler, tarih biliminin karanlık noktalarına titizce ışık tutmaktadır. Tarih bilimi söz konusu olduğunda tüm dünyada kabul görmüş bir yazar olarak bilinen Halil İnalcık'ın eseri, toplamda 272 sayfadan oluşmaktadır. Eser Türk Tarih Tezi yılarına kadar olan pek çok özel konuya temas etmesi sebebiyle büyük ilgi kazanmıştır.   Eser, Osmanlı tarihinin kaynaklarında derin bir araştırmaya koyulan Halil İnalcık'ın farklı konularda özel olarak tasarladığı araştırma yazılarının bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. Kitabın ismi ise yine Halil İnalcık tarafından bizat seçilerek belirlenmiştir. Osmanlı tarihinin kökeninde yer alan olaylar ve şahıslar farklı boyutları ile ele alınarak analiz edilmiştir. Tüm bu çalışmalar neticesinde rivayetlerin gerçek mi yoksa sadece bir efsane mi olduğu kaynaklarıyla irdelenmiştir. Eğitim sisteminde öğretilen ve doğru bilinen yanlışlar, bu eser sayesinde açıklığa kavuşmuştur ve eser gerçekler üzerine ortaya konmuş arşivlik bir çalışma olma başarısını kazanmıştır. Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler kitabında toplam on sekiz araştırma konusu yer almaktadır. Bu konular arasında İzmir'i Fetheden Türk, İstanbul Kuşatmasında Kritik Üç Gün, İstanbul'un Fethi ve Denizde Mücadele, Boğazların 80 Yılık Tarihi gibi denizcilik bazlı olaylar da bulunmaktadır. Osmanlı tarihinin kaynaklarında yer alan abartılı olaylar ve şahsiyetler, okurların bilgi alma ihtiyacını karşılayamaz duruma gelmiştir. Tarihi yalın hâliyle öğrenmek isteyen okurlar için eşsiz bir kaynak niteliğinde olan Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler, pek çok soruya özenle yanıt veren bir eser olarak ön plana çıkmaktadır. Osmanlı tarihçiliği konusunda eşsiz bir statüye sahip olan İnalcık, kitapta yer alan on sekiz konuyu da aynı özenle ve gayretle araştırarak kitabını tamamlamıştır. Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler, Anadolu'nun Türkleşmesi süreci ve Ertuğrul Gazi'nin gerçek hikâyesi gibi kuruluş döneminin önemli sayılan olaylarıyla başlamaktadır. Eserin devamında ise Çelebi Mehmed'in iktidar yolu ve İstanbul Kuşatması gibi kritik konular yer almaktadır. Açıklığa kavuşmamış pek çok konuyu araştıran Halil İnalcık, tarih biliminin popüler kültürden çok daha farklı dinamiklere sahip olduğu gerçeğini ustalıkla çarpıcı, şaşırtıcı ve akıcı bir şekilde yansıtmaktadır. Kitapta yer alan iç savaş döneminin merak edilen şahsiyetleri, Türk Tarih Kongrelerinin Değerlendirilmesi ve benzer pek çok konu eseri nitelikli bir başucu kaynağı hâline getirmektedir. Usta tarihçi Halil İnalcık'ın araştırmalarından derlenerek oluşturulan eserde, yanlışlara değinmek yerine gerçekleri belgeler ile sunarak ilerleme yöntemi tercih edilmiştir. Özelikle 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun yaşadığı çalkantılı dönem, kitapta yer alan olaylar ve özenle sunulan kaynaklar sayesinde aydınlığa kavuşmaktadır. Genç tarihçilerin yanı sıra okuyucuların da ufkunu genişleten Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler, tarih alanında önemli bir açığı kapatan eser olarak ön plana çıkmaktadır.